Nco txog Phauj Xis Soeur Carmen CHAPDELAINE lub neej thiab nws txoj kev pab peb cov Hmoob

Reconnaissance et hommage à Soeur Carmen CHAPDELAINE Phauj Xis (publié le 25/02/2022)

Biographie de Soeur Carmen CHAPDELAINE – Nco txog Phauj Xis lub neej (biographie extraite du livre « En chemin avec le peuple Hmong » du Père René CHARRIER)

Carmen CHAPDELAINE Phauj Xis yog ib tug phauj tuaj nrog Hmoob nyob Los Tsuas Teb tau 13 xyoo. Nws txoj hauj lwm mas yog npaj cov ntxhais hluas Hmoob kom lawv tau mus kawm ntawv thiab nws qhia Ntuj kev cai kom yav tom ntej :

  • muaj cov ntxhais hluas Hmoob paub zoo txog Ntuj txoj kev ntseeg thiab tau rov mus qhia rau cov tseem nyob zos Hmoob pem roob
  • hais tawm tias cov ntxhais los yeej kawm ntawv tau ib yam li cov tub
  • muaj cov ntxhais hluas Hmoob taug txoj kev ntseeg mus ua phauj

Nws tau sau ntawv tseg li no :
« Xyoo 1959, kuv tau noog cov saib peb cov phauj kom lawv xa kuv mus ua hauj hauj lwm nyob lwm lub teb chaws. Xyoo 1961, lawv noog saib kuv pus kam mus Los Tsuas Teb. Kuv kuj tau kam tiam sis kuv txhawj zog vim hais tias muaj tsov rog nyob Los Tsuas Teb. Hnub 9 lub 12 hli xyoo 1961, kuv thiaj li mus txog Los Tsuas Teb. Kuv tau kawm lus Nplog tau 6 hli. Thaum lub 5 hli ntuj, kuv qhia ntawv rau 3 tug ntxhais hluas uas yog Dia, Tia, Mo. Xyoo 1962, tus Txiv Plig loj saib peb cov phauj tuaj xyuas peb nyob Los Tsuas Teb. Nws kam kuv kawm lus Hmoob thiab kam kuv pab cov ntxhais Hmoob.
Txiv Plig Nyiaj Pov (Yves Bertrais) pib qhia lus Hmoob rau kuv. Ces Txiv Plig Nyiaj Pov thiab peb tug ntxhais hlob tau muab kuv tis lub npe Hmoob hu ua : Phauj Xis (« Tante Aimée »). Lawv qab, kuv tau tsiv mus nyob lub tsev tis npe hu ua : « Foyer Nong Bone ». Nyob ntawm lub tsev tshiab, kuj muaj tshaj li 12 tug ntxhais nyob tos kuv. Xyoo ntawd, yog thawj zaug kuv tau mus xyuas ib lub zos Hmoob nyob Sayaboury. Kuv niaj hnub qhia ntawv rau cov ntxhais Hmoob nyob Nong Bone.

Txij xyoo 1964-1965, mas cov ntxhais coob zuj zus tuaj, ces tsis muaj chaw pw txaus lawm. Ces peb tau xyuas npaj ua ib lus tsev tshiab nyob ib sab ntawm lub tsev noj mov. Peb kuj npaj ua ib lub tsev noj mov tshiab thiab. Txiv Plig Lynde muab nyiaj pab peb ua lub tsev, thaum tsa tsev tiav, peb kuj muaj 2 lub tsev loj txais tau tshaj ntawm 40 leej. Cov ntxhais coob zuj zus tuaj, chaw siv loj zus zus tuaj, ces yuav tau nrhiav nyiaj txiag kom txaus. Kuj muaj coob tus pab thiab :
1.L’Evêque de Vientiane.
2.La congrégation pour l’Evangélisation.
3.Les catholiques Américains (par le Père Bouchard).
4.Mon père vend un terrain pour m’aider.
5.La sœur du Père Bertrais qui est sœur Thérèse.
6.Les Oblates Canadiennes.
7.Je fais la quête au Canada dans les Eglises.
8.Les jeunes filles Hmong font des broderies.
9.Un groupe de dames en Autriche.
10.Des femmes américaines.
Vim muaj coob tus pab, peb thiaj li ua tau ntau yam. Kuv tsis tshua khees tham txog cov lus no, tiam sis zaum no yog lub caij tshaj tawm kom sawv daws paub. Txij xyoo 1965, tseem tshuav cov ntxhais yau los cov ntxhais hnub nyoog loj lawm nyob cov zos Hmoob tseem tsis tau txawj nyeem ntawv. Cov Hmoob muaj mob los, coob tus kuj tuaj kho mob nyob Vientiane. Kuv tau coj ib co mus kho ntawm cov Fab Kis vim lawm tsis paub lus Fab Kis. Cov ntxhais hluas lawv kuj tau mus xyuas cov neeg raug mob raug nkeeg hauv cov tsev kho mob, tau nqa zaub mov, nqa khaub ncaws mus rau lawv los tau mus txhais lus.
Xyoo 1967, kuv rov los 2 los 3 hli tim Canada teb. Tiam sis tau 3 vas thiv xwb ces kuv raug mob ntawm cov pob txha sab nraub qaum vim ua tsheb sib nraus. Xyoo 1968, kuv rov qab mus Los Tsuas Teb, rov los ua hauj lwm nyob Nong Bone. Txij xyoo 1969 mus rau xyoo 1975, yav sawv ntxov peb qhia xaws khob ncaws, ces yav tav su, peb qhia ntuj kev cai rau cov Xib Hwb Hmoob cov poj niam.
Lub 3 hli ntuj 1971, kuv rov los Canada, ces lub 9 hli ntuj kuv rov mus ua kuv txoj hauj lwm txog xyoo 1975.
1975 yog xyoo uas teb chaws Los Tsuas tawg, cov ntxhais lawv rov mus tsev. Kuj muaj ib co lawv hla tus dej Mekong mus Thaib Tab. Kuv nyob Nong Bone thiab ntsaig cov khoom, cov tsis zoo siv ces kuv tau hlawv ib co pov tseg, cov tseem zoo siv ces kuv muab pub rau lub tsev kho mob Sisavang Von. Cov nom tswv tshiab tsis kam kuv nyob Los Tsuas Teb ces kuv tau khiav lub 8 hli ntuj 1975. Kuv mus nyob Thaib Teb, nyob lub nroog Chiang Mai. Nrog kuv, muaj zoo li 2 los 3 tug ntxhais hluas Hmoob. Tiam sis tsis yooj yim, vim nom tswv tsis kam ua ntawv rau peb nyob Thaib Teb ces peb tau mus ua ntawv lwm qhov chaw kom tau nyob Thaib Teb. Cov ntxhais los lawv kuj muaj txoj kev txhawj vim lawv tsis hnov moo txog lawv cov txheeb ze nyob Los Tsuas Teb, ces lawv txhawj siab kawg li. Lub 3 hli xyoo 1976, kuv rov los nyob Canada.
Kuv nyob tau 13 xyoo nrog cov ntxhais Hmoob mas lawv tau qhia ntau yam rau kuv. Kuv ua lawv tsaug ntau vim lawv tau tso siab rau kuv. Kuv nco txog cov ntxhais ua peb tau nyob ua ke ntau xyoo, tau sib pab sib qhia. Kuv nco ntsoov 3 tug ntxhais hlob Dia, Mo thiab Rhia, vim tsis muaj lawv kuv yuav ua tsis tau kuv txoj hauj lwm. Kuv ua Ntuj tsaug vim peb tau rov qab sib ntsib. Kuv pom hais tias nej ua tau nej lub neej zoo lawm. »

Hommage-a-Phauj-Xis-1

Au-revoir-Phauj-Xis-1

THANK YOU – MERCI – UA TSAUG

We are thankful to Phauj Xis’ family for their kindness and many blessings to allow us to attend her last moment on earth. She has been a “jewellery Mother” for so many of Hmong Girls in the 60’s to prepare their unknown future for the 21st Century. And now, they know who they are because of her love, faith and sacrifices.

Family coordinator : Kia Thao
Prayer coordinators : Chong Thao Ly & Pa Yang
Prayer book & printing : Xia Vue Yang
Donation manager : Ted V. Thao
Member coordinators : Xyo Suzane Vang, Chong Thao Ly
Visiting members : Xa Lee, Chong Koua Yang, Deu Lo Yang, Cha Ly, Doua Her

Txhiaj-Vam Thoj